„Cyfrowa higiena- postawa życiowa i wynikające z niej działania charakteryzujące się kreatywnym i odpowiedzialnym używaniem zasobów sieci, zmierzające do optymalizacji indywidualnego zdrowia somatycznego, psychicznego oraz społecznego w zakresie korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych. Jej poziom uzależniony jest od samoregulacji i kontroli związanej z używaniem internetu oraz cyfrowych narzędzi ekranowych, dostępnej alternatywy dla świata cyfrowego, jak również rozwiniętej sieci oparcia społecznego” – tak brzmi, dość skomplikowana, definicja zamieszczona w nowo opublikowanej książce „Edukacja zdalna: co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami?”. Publikacja ta zawiera wyniki, wnioski i rekomendacje z badania „Zdalne nauczanie a adaptacja do warunków społecznych podczas epidemii koronawirusa” – projektu realizowanego przez Polskie Towarzystwo Edukacji Medialnej, Fundację Orange oraz Fundację Dbam o Mój Zasięg.
Dr Dębski, który jest jednym ze współautorów opracowania, mówi, że „w czasie zdalnego nauczania czas ekranowy wystrzelił w kosmos. Tego nie można ignorować. Bo to się przekłada na bardzo złe zjawiska psychiczne: stres, zdenerwowanie, poczucie, że “ciągle jest się w pracy”, że ta praca dla nauczycieli czy uczniów nie kończy się nigdy”.
Czas zdalnej nauki, to dla nas wszystkich, ogromne wyzwanie. Największym problemem, obok wyposażenia do prowadzenia zajęć i uczestniczenia w nich, które dodatkowo nagłe musiało się znaleźć w każdym domu, jest przemęczenie cyfrowe. Mnogość informacji, liczba godzin spędzonych przed monitorem oraz izolacji od kolegów i koleżanek, mogą skutecznie obniżyć nasz dobrostan. Wielu z nas odczuwa niechęć do korzystania z komputera. Dr Dębski zauważa, że „w kontekście zdrowia psychicznego, o którym właściwie dopiero uczymy się mówić i o nie dbać, to doświadczenie pandemii i zdalnego nauczania pokazało, że jeśli nie zadbamy o sferę relacji, dobrostan psychiczny i higienę cyfrową, to się bardzo mocno na nim odbije. Wszystkim badanym grupom bowiem pogorszyła się ocena stanu samopoczucia psychicznego.”
W obecnej sytuacji jesteśmy zawieszeni pomiędzy „starym” a „nowym”. Tak naprawdę nie wiemy, jak długo będziemy musieli pracować i uczyć się zdalnie. Na razie wszystko jest tymczasowe, chwilowe i niepewne.
W czasie zdalnej nauki zmienił się nasz dobowy rytm dnia. Już nie musimy wychodzić wcześnie rano z domu, by punktualnie rozpocząć zajęcia lekcyjne – wystarczy włączyć komputer. Przerw międzylekcyjnych też nie spędzamy już wspólnie na korytarzu lub boisku szkolnym. Nikt z nas nie wie jak długo to potrwa. Codziennie spędzamy wiele godzin przed monitorami komputerów, telefonów. Jak się odnaleźć w tej wirtualnej rzeczywistości? Zadbajmy o sposób naszego komunikowania się z innymi w oparciu o zasady obowiązującej w internecie netykiety. Nie zapominajmy również o zasadach higieny pracy umysłowej, od której zależy efektywność naszego uczenia się, samopoczucia, a nawet zdrowie. Przedstawiamy Wam kilka zasad, nad którymi warto się zastanowić:
- Zadbaj o odpowiednie warunki otoczenia, w którym pracujesz: właściwe oświetlenie, ergonomiczne meble, przewietrzone pomieszczenie o odpowiedniej temperaturze, ochronę przed hałasem.
- Pamiętaj o zachowaniu odpowiedniej proporcji pomiędzy trzema czynnościami w ciągu doby: snem, aktywnością ruchową – rekreacją oraz nauką.
- Równomiernie rozkładaj pracę na wszystkie dni tygodnia.
- Pracę samodzielną rozpoczynaj od najtrudniejszych rzeczy, możesz rozłożyć ją również na etapy.
- Każdorazowo przygotowując się do lekcji pamiętaj o tym, aby niezbędne podczas zajęć przedmioty znalazły się w zasięgu Twojej ręki.
- Dla własnego komfortu zadbaj, by mieć pod ręką wodę do picia.
- Bądź wyrozumiały względem siebie i innych, miej jednak na uwadze, że kamera Twojego laptopa może zarejestrować coś, co narazi Cię na komentarze innych.
- W razie trudności możesz zawsze zapytać nauczyciela o dodatkowe wskazówki. Wykorzystaj wówczas ustalone sposoby komunikacji i zachowaj odpowiednie zasady netykiety. Miej zawsze w pamięci przestrogę Adama Mickiewicza „Grzeczność nie jest rzeczą łatwą, ani małą”.
Nauczyciele bibliotekarze